Hampir setiap peranti berkemampuan pengkomputeran memerlukan RAM. Lihat peranti kegemaran anda (cth., telefon pintar, tablet, desktop, komputer riba, kalkulator grafik, HDTV, sistem permainan pegang tangan, dsb.), dan anda harus mencari beberapa maklumat tentang RAM. Walaupun semua RAM pada asasnya mempunyai tujuan yang sama, terdapat beberapa jenis berbeza yang biasa digunakan hari ini:
- RAM Statik (SRAM)
- RAM Dinamik (DRAM)
- RAM Dinamik Segerak (SDRAM)
- Kadar Data Tunggal RAM Dinamik Segerak (SDR SDRAM)
- Kadar Data Berganda RAM Dinamik Segerak (DDR SDRAM, DDR2, DDR3, DDR4)
- Graphics Double Data Rate Synchronous Dynamic RAM (GDDR SDRAM, GDDR2, GDDR3, GDDR4, GDDR5)
- Memori Denyar
Apakah RAM itu?
RAM adalah singkatan kepada Random Access Memory, dan ia memberikan komputer ruang maya yang diperlukan untuk mengurus maklumat dan menyelesaikan masalah pada masa ini. Anda boleh menganggapnya sebagai kertas conteng boleh guna semula yang akan anda tulis nota, nombor atau lukisan dengan pensel. Jika anda kehabisan ruang di atas kertas, anda membuat lebih banyak dengan memadamkan perkara yang anda tidak perlukan lagi; RAM berkelakuan serupa apabila memerlukan lebih banyak ruang untuk menangani maklumat sementara (iaitu menjalankan perisian/program). Kepingan kertas yang lebih besar membolehkan anda mencoretkan lebih banyak (dan lebih besar) idea pada satu masa sebelum perlu memadam; lebih banyak RAM di dalam komputer berkongsi kesan yang sama.
RAM terdapat dalam pelbagai bentuk (iaitu cara ia bersambung secara fizikal atau antara muka dengan sistem pengkomputeran), kapasiti (diukur dalam MB atau GB), kelajuan (diukur dalam MHz atau GHz) dan seni bina. Aspek ini dan lain-lain adalah penting untuk dipertimbangkan semasa menaik taraf sistem dengan RAM, kerana sistem komputer (cth. perkakasan, papan induk) perlu mematuhi garis panduan keserasian yang ketat. Contohnya:
- Komputer generasi lama mungkin tidak dapat menampung jenis teknologi RAM yang lebih terkini
- Memori komputer riba tidak akan muat dalam desktop (dan sebaliknya)
- RAM tidak selalunya serasi ke belakang
- Sistem secara amnya tidak boleh mencampur dan memadankan jenis/generasi RAM yang berbeza bersama
RAM Statik (SRAM)
- Masa dalam pasaran: 1990-an hingga sekarang
- Produk popular menggunakan SRAM: Kamera digital, penghala, pencetak, skrin LCD
Salah satu daripada dua jenis memori asas (yang lain ialah DRAM), SRAM memerlukan aliran kuasa yang berterusan untuk berfungsi. Kerana kuasa berterusan, SRAM tidak perlu 'direfresh' untuk mengingati data yang disimpan. Inilah sebabnya mengapa SRAM dipanggil 'statik' - tiada perubahan atau tindakan (mis. menyegarkan semula) diperlukan untuk memastikan data tetap utuh. Walau bagaimanapun, SRAM ialah memori yang tidak menentu, yang bermaksud bahawa semua data yang telah disimpan akan hilang apabila kuasa diputuskan.
Kelebihan menggunakan SRAM (vs. DRAM) ialah penggunaan kuasa yang lebih rendah dan kelajuan akses yang lebih pantas. Kelemahan menggunakan SRAM (vs. DRAM) ialah kapasiti memori yang lebih rendah dan kos pembuatan yang lebih tinggi. Oleh kerana ciri-ciri ini, SRAM biasanya digunakan dalam:
- Cache CPU (cth. L1, L2, L3)
- Penimbal/cache cakera keras
- Penukar digital-ke-analog (DAC) pada kad video
RAM Dinamik (DRAM)
- Masa dalam pasaran: 1970-an hingga pertengahan 1990-an
- Produk popular menggunakan DRAM: Konsol permainan video, perkakasan rangkaian
Salah satu daripada dua jenis memori asas (yang satu lagi ialah SRAM), DRAM memerlukan 'penyegaran semula' berkala kuasa untuk berfungsi. Kapasitor yang menyimpan data dalam DRAM secara beransur-ansur mengeluarkan tenaga; tiada tenaga bermakna data menjadi hilang. Inilah sebabnya mengapa DRAM dipanggil 'dinamik' - perubahan atau tindakan berterusan (cth. menyegarkan semula) diperlukan untuk memastikan data kekal utuh. DRAM juga merupakan memori yang tidak menentu, yang bermaksud bahawa semua data yang disimpan akan hilang apabila kuasa terputus.
Kelebihan menggunakan DRAM (berbanding SRAM) ialah kos pembuatan yang lebih rendah dan kapasiti memori yang lebih besar. Kelemahan menggunakan DRAM (vs. SRAM) ialah kelajuan akses yang lebih perlahan dan penggunaan kuasa yang lebih tinggi. Oleh kerana ciri ini, DRAM biasanya digunakan dalam:
- Memori sistem
- Memori grafik video
Pada 1990-an, Extended Data Out Dynamic RAM (EDO DRAM) telah dibangunkan, diikuti oleh evolusinya, Burst EDO RAM (BEDO DRAM). Jenis memori ini mempunyai daya tarikan kerana peningkatan prestasi/kecekapan pada kos yang lebih rendah. Walau bagaimanapun, teknologi itu telah menjadi usang oleh pembangunan SDRAM.
RAM Dinamik Segerak (SDRAM)
- Masa dalam pasaran: 1993 hingga sekarang
- Produk popular menggunakan SDRAM: Memori komputer, konsol permainan video
SDRAM ialah klasifikasi DRAM yang beroperasi selari dengan jam CPU, yang bermaksud ia menunggu isyarat jam sebelum bertindak balas kepada input data (cth. antara muka pengguna). Sebaliknya, DRAM adalah tak segerak, yang bermaksud ia bertindak balas serta-merta kepada input data. Tetapi faedah operasi segerak ialah CPU boleh memproses arahan bertindih secara selari, juga dikenali sebagai 'pipelining'-keupayaan untuk menerima (membaca) arahan baharu sebelum arahan sebelumnya telah diselesaikan sepenuhnya (menulis).
Walaupun saluran paip tidak menjejaskan masa yang diperlukan untuk memproses arahan, ia membenarkan lebih banyak arahan disiapkan secara serentak. Memproses satu arahan baca dan satu tulis bagi setiap kitaran jam menghasilkan kadar pemindahan/prestasi CPU keseluruhan yang lebih tinggi. SDRAM menyokong saluran paip kerana cara memorinya dibahagikan kepada bank yang berasingan, yang menyebabkan keutamaan meluas berbanding DRAM asas.
Kadar Data Tunggal RAM Dinamik Segerak (SDR SDRAM)
- Masa dalam pasaran: 1993 hingga sekarang
- Produk popular menggunakan SDR SDRAM: Memori komputer, konsol permainan video
SDR SDRAM ialah istilah yang dikembangkan untuk SDRAM - kedua-dua jenis adalah satu dan sama, tetapi paling kerap dirujuk sebagai SDRAM sahaja. 'Kadar data tunggal' menunjukkan bagaimana memori memproses satu arahan membaca dan satu menulis setiap kitaran jam. Pelabelan ini membantu untuk menjelaskan perbandingan antara SDR SDRAM dan DDR SDRAM:
DDR SDRAM pada asasnya ialah pembangunan generasi kedua SDR SDRAM
Kadar Data Berganda RAM Dinamik Segerak (DDR SDRAM)
- Masa dalam pasaran: 2000 hingga sekarang
- Produk popular menggunakan DDR SDRAM: Memori komputer
DDR SDRAM beroperasi seperti SDR SDRAM, hanya dua kali lebih pantas. DDR SDRAM mampu memproses dua arahan baca dan dua tulis bagi setiap kitaran jam (oleh itu 'berganda'). Walaupun fungsinya serupa, DDR SDRAM mempunyai perbezaan fizikal (184 pin dan satu takuk pada penyambung) berbanding SDR SDRAM (168 pin dan dua takuk pada penyambung). DDR SDRAM juga berfungsi pada voltan standard yang lebih rendah (2.5 V daripada 3.3 V), menghalang keserasian ke belakang dengan SDR SDRAM.
- DDR2 SDRAM ialah peningkatan evolusi kepada DDR SDRAM. Walaupun kadar data masih berganda (memproses dua arahan baca dan dua tulis bagi setiap kitaran jam), DDR2 SDRAM lebih pantas kerana ia boleh berjalan pada kelajuan jam yang lebih tinggi. Modul memori DDR standard (tidak overclocked) teratas pada 200 MHz, manakala modul memori DDR2 standard mengatasi pada 533 MHz. DDR2 SDRAM berjalan pada voltan yang lebih rendah (1.8 V) dengan lebih banyak pin (240), yang menghalang keserasian ke belakang.
- DDR3 SDRAM meningkatkan prestasi berbanding DDR2 SDRAM melalui pemprosesan isyarat lanjutan (kebolehpercayaan), kapasiti memori yang lebih besar, penggunaan kuasa yang lebih rendah (1.5 V) dan kelajuan jam standard yang lebih tinggi (sehingga 800 Mhz). Walaupun DDR3 SDRAM berkongsi bilangan pin yang sama seperti DDR2 SDRAM (240), semua aspek lain menghalang keserasian ke belakang.
- DDR4 SDRAM meningkatkan prestasi berbanding DDR3 SDRAM melalui pemprosesan isyarat yang lebih maju (kebolehpercayaan), kapasiti memori yang lebih besar, penggunaan kuasa yang lebih rendah (1.2 V) dan kelajuan jam standard yang lebih tinggi (sehingga 1600 Mhz). DDR4 SDRAM menggunakan konfigurasi 288-pin, yang juga menghalang keserasian ke belakang.
Grafik Kadar Data Berganda RAM Dinamik Segerak (GDDR SDRAM)
- Masa dalam pasaran: 2003 hingga sekarang
- Produk popular menggunakan GDDR SDRAM: Kad grafik video, beberapa tablet
GDDR SDRAM ialah sejenis DDR SDRAM yang direka khusus untuk pemaparan grafik video, biasanya bersama-sama dengan GPU khusus (unit pemprosesan grafik) pada kad video. Permainan PC moden dikenali untuk menolak sampul surat dengan persekitaran definisi tinggi yang sangat realistik, selalunya memerlukan spesifikasi sistem yang besar dan perkakasan kad video terbaik untuk dimainkan (terutamanya apabila menggunakan paparan resolusi tinggi 720p atau 1080p).
Sama seperti DDR SDRAM, GDDR SDRAM mempunyai garis evolusinya sendiri (meningkatkan prestasi dan mengurangkan penggunaan kuasa): GDDR2 SDRAM, GDDR3 SDRAM, GDDR4 SDRAM dan GDDR5 SDRAM
Walaupun berkongsi ciri yang hampir sama dengan DDR SDRAM, GDDR SDRAM tidak betul-betul sama. Terdapat perbezaan ketara dengan cara GDDR SDRAM beroperasi, terutamanya mengenai cara lebar jalur diutamakan berbanding kependaman. GDDR SDRAM dijangka memproses sejumlah besar data (lebar jalur), tetapi tidak semestinya pada kelajuan terpantas (latensi); fikirkan lebuh raya 16 lorong yang ditetapkan pada 55 MPH. Secara perbandingan, DDR SDRAM dijangka mempunyai kependaman rendah untuk segera bertindak balas kepada CPU; fikirkan lebuh raya 2 lorong pada 85 MPH.
Memori Denyar
- Masa dalam pasaran: 1984 hingga sekarang
- Produk popular menggunakan memori denyar: Kamera digital, telefon pintar/tablet, sistem/mainan permainan pegang tangan
Memori kilat ialah sejenis medium storan tidak meruap yang mengekalkan semua data selepas kuasa diputuskan. Walaupun namanya, memori kilat adalah lebih dekat dalam bentuk dan operasi (iaitu penyimpanan dan pemindahan data) kepada pemacu keadaan pepejal daripada jenis RAM yang disebutkan di atas. Memori denyar paling biasa digunakan dalam:
- pemacu kilat USB
- Pencetak
- Pemain media mudah alih
- Kad memori
- Elektronik/mainan kecil
Soalan Lazim
- Adakah jenis RAM terbaik? Tidak ada, kerana jenis RAM yang berbeza selalunya mempunyai aplikasi yang sangat berbeza. Tetapi untuk pengguna pengkomputeran rumah, hari ini pilihan terbaik setakat ini ialah DDR4.
- Apa yang terpantas: DDR2. DDR3. atau DDR4? Setiap generasi RAM bertambah baik pada generasi sebelumnya, membawa kelajuan yang lebih pantas dan lebih lebar jalur ke jadual. RAM terpantas dalam konteks pengkomputeran rumah ialah DDR4 dengan mudah.
